ऐकू कमी येतं?

ऐकू कमी येणाऱ्या आजोबांचं किंवा आजींची व्यथा खरं तर खूप मोठी, पण इतरांना पटकन न जाणवणारी! घरात जेवताना सुरू असलेल्या गप्पा असोत किंवा सर्वानी एकत्र बसून टीव्ही पाहणं असो. सगळे कुटुंबीय घेत असलेल्या गोष्टीचा आनंद त्यांना घेता येत नाही. कुणाशी बोलायचं तर समोरच्याला त्यांच्याशी ओरडून बोलावं लागतं. या सगळ्या अनुभवांमधून हे आजी-आजोबा कुणाशी बोलणं टाळू लागतात, एकेकटं राहू लागतात. श्रवणशक्तीचा ऱ्हास मुळात होतोच का, त्यावर उपाय आहेत का, श्रवणयंत्राचा होणारा त्रास कमी करण्यासाठी काही आधुनिक पर्याय आहेत का, याविषयी जाणून घेऊ या-
‘आजूबाजूचे सर्वजण फार भरभर आणि तोंडातल्या तोंडात बोलतात, त्यामुळे ते काय बोलतात हे कळत नाही,’ अशी तक्रार ऐकण्याची तक्रार असलेले वृद्ध लोक नेहमी करतात. वास्तविक मागील कित्येक वर्षे ही वृद्ध मंडळी त्याच व्यक्तींच्या सहवासात असतात आणि इतकी र्वष ते सगळे भरभर किंवा पुटपुटत बोलतात हे त्यांना जाणवलेलं नसतं.
उतारवयात माणसाची विविध गात्रं शिथिल होऊ लागतात. त्यापैकी डोळ्यांची क्षीणता चाळिशीपासूनच जाणवायला सुरुवात होते आणि दृष्टीची तीव्रता कमी कमी होण्यास सुरुवात होते. ऐकण्याची शक्ती क्षीण होण्याची प्रक्रियाही चाळिसाव्या वर्षांपासूनच सुरू झालेली असली तरी त्या क्षीणतेची तीव्रता मात्र साधारणपणे साठीनंतर जाणवू लागते.
कानाची ऐकण्याची प्रक्रिया ‘कॉक्लिया’ म्हणजे ‘अंतकर्ण’ आणि नसा याद्वारे घडते. उतारवयात निर्माण होणारी श्रवणशक्ती कमी होण्याची समस्या कॉक्लिया आणि नसा या दोहोंनाही होणाऱ्या कमी रक्तपुरवठय़ामुळे सुरू होते. कॉक्लियाला होणारा रक्तपुरवठा ज्या केशवाहिन्यांमार्फत होतो त्या वाढत्या वयाबरोबर अरुंद होत जातात. त्यामुळे कॉक्लियाचा आणि नसांचा काही भाग निर्जीव होतो आणि श्रवणाची ग्रहणशक्ती कमी होते.